Rodzaje instalacji centralnego ogrzewania

Trudno wyobrazić sobie dom jednorodzinny bez instalacji centralnego ogrzewania. Dzięki niej w chłodniejszym okresie roku w każdym zakamarku domu może być przyjemnie ciepło. Stając przed wyborem instalacji centralnego ogrzewania, warto rozważyć wszystkie opcje dostępne na rynku – tak aby wybrać rozwiązanie najlepiej dopasowane do potrzeb, które jednocześnie nie nadwyręży nadmiernie budżetu.

Ogrzewanie grawitacyjne

Ze względu na sposób wymuszenia krążenia czynnika grzewczego wyodrębnia się dwa podstawowe rodzaje instalacji centralnego ogrzewania.

Pierwszym z nich jest ogrzewanie grawitacyjne, które jest starą, tradycyjną metodą wymuszania przepływu wody w instalacji. Wykorzystuje się w nim zjawisko unoszenia się wody ogrzanej oraz opadania wody schłodzonej – zmiana temperatury powoduje zmianę gęstości wody. Ogrzewanie grawitacyjne stosuje się w budynkach, w których pozioma odległość od źródła ciepła do najdalszego pionu wynosi maksymalnie 25 m, a różnica wysokości pomiędzy źródłem ciepła i najniżej położonym grzejnikiem jest większa niż 2 m.

Zaletami ogrzewania grawitacyjnego jest niezależność od energii elektrycznej – jest polecane w tych rejonach Polski, gdzie występuje duże ryzyko wystąpienia przerw w dostawie prądu – oraz niskie ciśnienie wody, które wynika wyłącznie z ciśnienia hydrostatycznego. Do najpoważniejszych wad tej instalacji zaliczyć trzeba brak możliwości regulacji oraz duże średnice przewodów w porównaniu z ogrzewaniem pompowym. Innymi problemami są duża pojemność wodna instalacji oraz kłopoty z prowadzeniem przewodów.

Ogrzewanie pompowe

Drugim, coraz częściej stosowanym rodzajem instalacji centralnego ogrzewania, zwłaszcza w przypadku domów jednorodzinnych, jest ogrzewanie pompowe. Ruch wody w takiej instalacji wymuszony jest pompą obiegową, która pozwala pokonywać opory przepływu wody spowodowane oporami tarcia oraz oporami miejscowymi. Ze względu na wybrany rodzaj kotła centralnego ogrzewania i dopuszczalny sposób kompensacji rozszerzalności termicznej wody wyróżnia się instalację pompową typu otwartego oraz zamkniętego.

Zaletami ogrzewania pompowego jest znacznie mniejsza średnica przewodów w porównaniu z ogrzewaniem grawitacyjnym oraz możliwość montażu grzejników poniżej kotła centralnego ogrzewania – dzięki temu kocioł może być umieszczony na poddaszu. Taka instalacja centralnego ogrzewania ma również mniejszą bezwładność cieplną, dzięki czemu jej rozruch jest szybszy. Ponadto w przypadku ogrzewania pompowego nie ma żadnych ograniczeń związanych z wielkością i rozległością instalacji.

System jednorurowy czy dwururowy? Rozdział górny czy dolny?

Zarówno ogrzewanie grawitacyjne, jak i pompowe może być wykonane w systemie jednorurowym lub dwururowym.

W systemie jednorurowym, w którym przewody mogą być prowadzone pionowo lub poziomo, do każdego grzejnika doprowadzona jest tylko jedna rura zasilająca – bez rury powrotnej. Połączone grzejniki tworzą więc zamkniętą pętlę, a woda przepływa po kolei przez wszystkie z nich. Ze względu na konieczność zastosowania grzejników o większej powierzchni, a także ich utrudnioną regulację system jednorurowy nie należy do chętnie wybieranych.

Znacznie popularniejszy jest system dwururowy. Tutaj każdy grzejnik podłączony jest indywidualnie do pionów zasilającego oraz powrotnego – gorąca woda dopływa przewodem zasilającym, a po schłodzeniu wraca do kotła przewodem powrotnym. Temperatura panująca na dopływie do poszczególnych grzejników jest zbliżona, a regulacja temperatury grzejnika jest możliwa za pomocą umieszczonego przy nim zaworu regulacyjnego.

Zarówno w przypadku instalacji jednorurowej, jak i dwururowej można zastosować rozdział dolny lub górny. W instalacji z rozdziałem dolnym przewody prowadzone są pod stropem piwnicy, poniżej grzejników. Piony odchodzą od przewodu zasilającego w górę do poszczególnych grzejników – tłumaczy specjalista z firmy Zetem z województwa śląskiego, która zajmuje się montażem instalacji centralnego ogrzewania w domach jednorodzinnych i obiektach o innym przeznaczeniu. W instalacji z rozdziałem górnym woda jest transportowana pionem do najwyższego punktu instalacji. Tam następuje jej rozgałęzienie, a następnie woda rozprowadzana jest do kolejnych grzejników. Rozdział górny stosuje się właściwie tylko wtedy, gdy nie ma możliwości poprowadzenia przewodów w piwnicy.

Tradycyjne grzejniki czy ogrzewanie podłogowe?

Coraz częściej spotykaną alternatywą dla tradycyjnych grzejników jest ogrzewanie podłogowe. Jeśli dom będzie ogrzewany pompą ciepła lub kotłem kondensacyjnym, które charakteryzują się wysoką efektywnością pracy przy niskiej temperaturze wody, „podłogówka” będzie zdecydowanie lepszym wyborem. Kotły na paliwa stałe lepiej współdziałają z grzejnikami, ale dzięki zastosowaniu rozwiązań obniżających temperaturę wody w instalacji można je przystosować do współpracy z ogrzewaniem podłogowym.

Najważniejszymi zaletami „podłogówki” są lepszy rozkład temperatur w pomieszczeniu (najcieplej jest na dole, a najchłodniej na górze, co jest bardziej naturalne dla człowieka; w przypadku grzejników jest odwrotnie) oraz równomierne oddawanie ciepła do pomieszczenia. Instalacja ogrzewania podłogowego jest praktycznie niewidoczna, dzięki czemu nie zaburza wystroju wnętrza. Ponadto stosując „podłogówkę”, można utrzymywać w pomieszczeniu temperaturę niższą o 2-3°C, co przekłada się na obniżenie kosztów ogrzewania.