Historia klinkierowych płytek holenderskich

Stosowanie klinkieru ma bardzo długą tradycję, a materiał ten chętnie wykorzystywano na wiele rozmaitych sposobów. Równie uniwersalne są produkowane dzisiaj płytki holenderskie, które odwołują się do tradycji klasycznego klinkieru, dorównując mu zarówno pod względem wglądu, jak i własności użytkowych, jednak zdecydowanie przewyższając go łatwością układania i oferowanymi możliwościami.

Zastosowania klinkieru na przestrzeni wieków

Cegły mają bogatą tradycję sięgającą starożytności. Produkowano je w każdej wielkiej cywilizacji, choć zakres ich stosowania był różny i uzależniony od dostępności kamienia naturalnego i drewna. Na terenach, gdzie te surowce były trudniej dostępne, cegłę formowaną z suszonej na słońcu gliny zmieszanej z niewielką ilością piasku i wody stosowano na szerszą skalę. Wraz z odkryciem metody wypalania cegieł zyskały one na twardości i wytrzymałości. W kulturze europejskiej cegła - podobnie jak wiele innych wynalazków z dziedziny budownictwa, jak choćby cement - upowszechniła się za sprawą Cesarstwa Rzymskiego. Po jego upadku stała się podstawowym materiałem budowlanym na wszystkich terenach, gdzie pozyskiwanie kamienia było zbyt trudne, a jego transport - nieopłacalny. Fakt, że cegłę można było przygotowywać znacznie bliżej miejsca wykorzystania, a materiał pozwalający na jej produkcję był stosunkowo łatwo dostępny, sprawił, iż od czasów średniowiecza aż do upowszechnienia się konstrukcji stalowych i żelbetu była ona podstawowym materiałem budowlanym. To cegle ceramicznej zawdzięczamy wspaniałe katedry, zamki i mury miejskie, pałace, kamienice, a z czasem także domostwa – zauważa przedstawiciel marki Elastolith, oferującej nowoczesne elastyczne płytki klinkierowe.

Znaczny wzrost popularności cegieł nastąpił na przełomie XVIII i XIX wieku, gdy zaczęto bardziej doceniać nie tylko ich trwałość, ale przede wszystkim odporność na ogień. Jeszcze w połowie XVIII wieku w wielu krajach np. w Prusach zaczęto wprowadzać przepisy wymagające, by nowo powstające budynki były stawiane z cegieł. Z uwagi na wysoki koszt takiego rozwiązania dość masowo zaczęto wytwarzać cegły ceramiczne, a powrót do stosowania „czystych” cegieł nastąpił dopiero wraz z upowszechnieniem się klinkieru.

Za ojczyznę klinkieru powszechnie uważa się Holandię, ponieważ to tam zaczęto go na masową skalę wytwarzać już w początkach XIX wieku. Rozwój ten nie był jednak początkowo związany z budową domów, a z drogownictwem - klinkieru używano bowiem do utwardzania nawierzchni dróg, ulic i mostów. W języku niderlandzkim słowo „klinkier” oznacza tyle, co „cegła”, a podejrzewa się, że wyraz ten pochodzi od określenia „klinken”, czyli „dzwonić”. Ma to mieć swe źródło w specyficznym dźwięku, jaki wydają cegły klinkierowe w momencie, gdy uderzamy jedną cegłą o drugą. Za pierwszą drogę klinkierową uważa się około 30-kilometrową trasę łączącą Amsterdam i Haarlem. Z czasem klinkier jako nawierzchnia drogowa upowszechnił się także w innych krajach – w Polsce jeszcze w latach 30. XX wieku powstało około 100 km dróg wyłożonych klinkierem.

Popularność klinkieru w Holandii oraz jego coraz lepsza dostępność sprawiły, że stał się on także materiałem budowlanym używanym do wznoszenia kamienic i bardziej okazałych domów. Do dziś w holenderskich miastach można zobaczyć wiele budynków z tego materiału, które powstawały od XIX wieku. Znaczny wzrost popularności klinkieru wiązał się także z nowymi trendami architektonicznymi. Od połowy XVIII wieku w Europie zaczął królować neogotyk, w którym chętnie używano cegieł klinkierowych, znakomicie nawiązujących do dawnych wzorców, a przy tym zapewniających wspaniałe parametry użytkowe. W tym nurcie tworzono nie tylko budowle sakralne, ale również wiele budynków użyteczności publicznej. Duże znaczenie miało wykorzystanie klinkieru w budownictwie militarnym – od budynków koszar po rozmaite forty i umocnienia. Równie wielki wpływ na rozpowszechnienie klinkieru i wpisanie klinkierowych budowli w krajobraz wielu miast miała architektura przemysłowa i powstające w tym okresie budynki fabryk, elektrowni i gazowni.

Dlaczego płytki holenderskie przewyższają tradycyjną cegłę?

Do dziś cegła klinkierowa kojarzy się z prestiżowymi budynkami, okazałymi gmachami czy rezydencjami. Wybiera się go zarówno na elewacje domów prywatnych, jak i obiektów reprezentacyjnych. Z użyciem klinkieru wykańcza się budynki, w których mieszczą się siedziby firm, uczelnie, eleganckie sklepy lub obiekty sportowe. Coraz częściej jednak zamiast klasycznej cegły klinkierowej używa się nowoczesnych płytek holenderskich, które gwarantują identyczne parametry użytkowe i poziom estetyki co cegły, znacznie lepiej przystając do współczesnych wymagań, jeśli chodzi o konstrukcję budynku oraz zakres i rodzaj stosowanych technologii budowlanych.

Klasyczny klinkier to cegły o standardowych rozmiarach. Żeby można je było zastosować we współczesnym obiekcie, trzeba zdecydować się na budowę ściany trójwarstwowej, ze względu na obowiązujące normy dotyczące standardów termoizolacyjnych – sama cegła nie zagwarantowałaby bowiem odpowiedniego poziomu współczynnika przewodzenia ciepła, generując straty energii. Ściana w technologii trójwarstwowej składa się z muru nośnego – wykonanego z cegły ceramicznej, bloczków, pustaków albo żelbetu. Kolejną warstwą jest docieplenie, szczelina wentylacyjna, a następnie warstwa muru stanowiącego samonośną elewację. Taka technologia jest jednak kosztowna, wymaga też znacznego zwiększenia grubości ścian, przez co budynek albo potrzebuje większej działki, albo mniejsza musi być jego powierzchnia użytkowa.

W przypadku stosowania płytek holenderskich sprawa jest o wiele prostsza. Warstwa okładziny może być ułożona na ścianie jedno- albo dwuwarstwowej, a takie rozwiązania stanowią obecnie większość realizowanych projektów. Płytki są naklejane bezpośrednio na warstwie termoizolacyjnej albo murze przy użyciu odpowiedniego kleju, gwarantując zarówno znakomitą ochronę przed czynnikami atmosferycznymi, jak i niezwykle atrakcyjny wygląd. Efekty estetyczne uzyskiwane za sprawą płytek holenderskich są fantastyczne ze względu na bogactwo faktur i wybarwień, w jakich są one dostępne.

Czym wyróżniają się płytki holenderskie?

Płytki holenderskie to cieszący się znakomitą opinią materiał elewacyjny, który jest wytwarzany już od ponad półwiecza, a początki produkcji elementów tego typu sięgają 1962 roku. W przeciwieństwie do klasycznego klinkieru płytki holenderskie powstają z selekcjonowanego piasku kwarcowego, który jest łączony z naturalnymi barwnikami wytwarzanymi na bazie tlenku żelaza, co umożliwia uzyskanie wielu zróżnicowanych wybarwień. Całość jest łączona spoiwem w postaci żywicy. Poszczególne płytki mają wyjątkowy i niepowtarzalny charakter, ponieważ ich powierzchnia jest kształtowana ręcznie, podobnie, ja w przypadku klasycznych cegieł klinkierowych.

Najważniejszą cechą płytek holenderskich jest ich niewielki ciężar, który wynosi zaledwie 7 kg/m², co redukuje obciążenie elewacji. Taki rezultat jest możliwy dzięki niedużej grubości płytek, która waha się od 3 do 6 mm. Warto też podkreślić, że płytki klinkierowe są bardzo elastyczne, co ułatwia ich formowanie. Można je też przycinać zwykłymi nożycami, co bardzo usprawnia montaż. Płytki holenderskie nakleja się podobnie jak typową okładzinę ceramiczną, korzystając z systemowego kleju, który jednocześnie spełnia funkcję fugi. Cały proces jest szybki i łatwy do wykonania nawet we własnym zakresie.

Płytki holenderskie mają znakomite parametry użytkowe. Po montażu zyskują wysoką odporność na uszkodzenia mechaniczne. Trudno zarysować ich powierzchnię. Cechą charakterystyczną jest również znikoma, wynosząca jedynie 3% nasiąkliwość, która sprawia, że powierzchnia płytek nie wchłania zanieczyszczeń, a także nie jest narażona na pękanie z powodu mrozu. Elewację z płytek można też bardzo łatwo pielęgnować - myjąc typową myjką ciśnieniową. Trzeba zwrócić uwagę na to, iż płytki są paroprzepuszczalne, ułatwiając pozbywanie się wilgoci z warstwy termoizolacyjnej. Wykazują się również odpornością na promieniowanie UV.

Wielką zaletą płytek holenderskich jest ich niezwykle szeroki wybór. Producent oferuje przeszło 9 tysięcy różnych wybarwień, a poszczególne kolory można łączyć z jedną z 8 barw fugi, spełniającej jednocześnie funkcję kleju. Różne są także rozmiary płytek, co pozwala na dobre ich dopasowanie czy to do wyglądu sąsiadującej z budynkiem zabudowy, czy też do proporcji bryły i rozmieszczenia przeszkleń. Płytki są dostępne w aż czterech rozmiarach, które odpowiadają wymiarom tradycyjnie stosowanych cegieł, w tym również cegle brytyjskiej UK (65 x 215 mm). Poza nią można się zdecydować na wymiar cegły NF (71 x 240 mm), DF (52 x 240 mm) albo WF (50 x 210 mm).

Warto pamiętać, że choć głównym obszarem zastosowań płytek holenderskich jest wykańczanie elewacji budynków, to sprawdzą się one również w przypadku ogrodzeń lub małej architektury ogrodowej. Można nimi wykładać zewnętrzne ściany kominów, o ile są one odpowiednio zaizolowane termicznie. Płytki będą się bardzo atrakcyjnie prezentowały we wnętrzach. Wiele osób decyduje się na wykańczanie nimi całych ścian lub ich fragmentów, uzyskując efekt naturalnej cegły.