Jak detergenty wpływają na funkcjonowanie przydomowych oczyszczalni ścieków?

Stosowanie detergentów jest kluczową kwestią dla wszystkich posiadaczy przydomowych oczyszczalni ścieków. Najbardziej radykalna opinia głosi, że biologiczna oczyszczalnia ścieków i detergenty to mariaż, który należy zakończyć szybkim rozwodem. Albo wylewamy odkażacze i odkamieniacze do toalet, albo cieszymy się skutecznym oczyszczaniem ścieków. Czy to prawda, czy nie istnieje jakiś złoty środek? 

Dobrym mottem rozważań o wpływie detergentów na przydomowe oczyszczalnie ścieków może być wypowiedź słynnego XVI-wiecznego medyka, Paracelsusa: Cóż jest trucizną? Wszystko jest trucizną i nic nie jest trucizną. Tylko dawka decyduje, że dana substancja nie jest trucizną. Wykładnię tej zasady w odniesieniu do oczyszczania ścieków bytowych podaje specjalista z firmy Metria, producenta zbiorników z tworzyw sztucznych, w tym przydomowych oczyszczalni ścieków: – Błędem jest założenie, że nawet najmniejsza dawka środka do odkażania toalet poważnie zaburza pracę przydomowej oczyszczalni ścieków. Równie fałszywe jest założenie, że w ogóle nie trzeba kontrolować ilości stosowanych detergentów, jeżeli regularnie dodajemy do ścieków biopreparaty odpowiedzialne za szybką odbudowę flory bakteryjnej. Poprawne użytkowanie systemów do biologicznego oczyszczania ścieków wymaga umiaru w stosowaniu detergentów. Liczy się nie tyle rodzaj substancji czynnej zawartej w detergencie, co jej procentowy udział w zrzucanych ściekach. 

Dlaczego nadmiar detergentów zaburza pracę przydomowej oczyszczalni ścieków? 

Działanie przydomowych oczyszczalni ścieków opiera się na rozkładzie materii organicznej przez bakterie. Niezależnie od tego, czy jest to oczyszczalnia drenażowa czy biologiczna, pierwszym etapem jest mechaniczne oddzielenie cząstek stałych w osadniku wstępnym (nazywanym też osadnikiem gnilnym), gdzie rozwijają się bakterie beztlenowe. Wstępnie podczyszczony ściek trafia do drenażu lub zbiornika (reaktora), w którym znajduje się błona biologiczna tworzona przez bakterie tlenowe. Jak łatwo zauważyć, poprawne działanie przydomowej oczyszczalni ścieków zależy od kondycji błony biologicznej. Gdy bakterie i inne drobnoustroje mają dobre warunki do rozwoju i namnażania się, oczyszczalnia spełnia swoje zadanie. Każde osłabienie żywotności kolonii bakteryjnych wpływa niekorzystnie na jakość oczyszczania – w skrajnych przypadkach może dojść do całkowitego zahamowania procesów rozkładu materii organicznej. W takich sytuacjach ratunkiem jest dostarczenie do oczyszczalni biopreparatu, który zawiera odpowiednie kultury bakteryjne. 

Podstawowe zadania detergentów polegają na ułatwieniu usuwania brudu i dezynfekcji, czyli zabijaniu drobnoustrojów. Jeżeli czyścimy i dezynfekujemy toaletę, to po spłukaniu środek odkażający i detergenty trafiają do oczyszczalni, gdzie niszczą kultury bakteryjne. Ich skuteczność zależy od poziomu stężenia w ściekach. Zgodnie z cytowana zasadą Paracelsusa, zależnie od stężenia detergenty i odkażacze mogą stać się skuteczną trucizną lub nie wpłynąć w zauważalny sposób na to, jak działa przydomowa oczyszczalnia ścieków. 

Jak chronić przydomową oczyszczalnię ścieków przed agresywnymi detergentami? 

Jeżeli oczyszczalnia ma działać poprawnie, musi mieć dobrze dobraną pojemność: duży osadnik gnilny pozwala rozcieńczać agresywne substancje chemiczne. Równie istotne jest regularne stosowanie biopreparatów, jeżeli takie postępowanie zaleca producent przydomowej oczyszczalni ścieków. O wiele łatwiej jest utrzymać właściwą kondycję flory bakteryjnej przez jej regularne odnawianie niż wykonać restart oczyszczalni po kompletnym zniszczeniu błony biologicznej. Krytycznymi momentami w pracy przydomowych oczyszczalni ścieków są zazwyczaj generalne porządki wiosenne czy przedświąteczne. To wtedy stosujemy największe ilości agresywnych detergentów, w tym szczególnie środków do odkażania toalet, odkamieniaczy i preparatów do udrażniania rur kanalizacyjnych. 

Raczej trudno oczekiwać, że nagle przestaniemy stosować środki czyszczące, proszki do prania, wybielacze, odplamiacze i dziesiątki innych specyfików, które znajdują się w naszych kuchniach i łazienkach. Jednak możliwym do wprowadzenia i skutecznym rozwiązaniem jest stosowanie ekologicznej chemii gospodarstwa domowego. Łatwo ją poznać po tym, że jest biodegradowalna. Możemy skorzystać z gotowych preparatów lub przygotować je we własnym zakresie. 

Najbardziej ekologiczna jest zmiana nawyków 

Osoby, które dezynfekują toaletę po każdym użyciu, nie należą do grupy wymarzonych użytkowników przydomowych oczyszczalni ścieków. Jeżeli decydujemy się na ten sposób utylizacji ścieków bytowych, powinniśmy być gotowi na zmianę nawyków i przyzwyczajeń. Przede wszystkim powinniśmy zacząć świadomie używać chemii gospodarstwa domowego. Nie musimy od razu szamponu do włosów zastępować wodą z octem, a zamiast mydłem szorować ciało gliną. Wystarczy, że na początek przestaniemy wylewać litrami środki dezynfekcyjne. Zastosowanie sitek w odpływach zlewów i umywalek zmniejszy częstotliwość używania środków do udrażniania rur. Zamiana zwykłego płynu na ekologiczny lub zastosowanie łagodnego proszku dla niemowląt przy praniu mało zabrudzonych lub tylko odświeżanych ubrań to sposoby na drastyczne obniżenie ilości wlewanych do oczyszczalni detergentów. Możemy też spróbować użycia środków DIY: w Internecie można znaleźć mnóstwo przepisów na domowe środki czyszczące, wytwarzane na bazie sody oczyszczonej i białego octu spirytusowego, soku z cytryny czy soli kamiennej. 

Podsumowując można powiedzieć pół żartem, pół serio, że przydomowa oczyszczalnia ścieków, to nie tylko instalacja, lecz stan umysłu. Najlepiej działa tam, gdzie użytkownicy wybrali ją świadomie. W przypadku osób traktujących z dystansem kwestie ekologiczne znacznie lepszym rozwiązaniem będą szamba plastikowe, które są bezobsługowe i nie wymagają tak dużej troski o skład ścieków bytowych.