Wiertarka udarowa czy młotowiertarka - na co się zdecydować?

Używanie odpowiednich narzędzi jest kluczem do sukcesu przy wykonywaniu rozmaitych prac. Do wiercenia otworów w twardych materiałach budowlanych potrzebne jest najczęściej urządzenie dysponujące możliwością włączenia udaru. Wśród sprzętu oferującego taką opcję znajdują się zarówno wiertarki udarowe, jak i młotowiertarki. Choć i jedne i drugie nadają się do wiercenia, to każda z nich ma inną specyfikę i oferuje odmienne właściwości.

Wiertarki udarowe i ich najważniejsze cechy

Praktyczne i wszechstronne urządzenie do wiercenia w różnych materiałach jest przydatne w każdym przydomowym warsztacie. Dobra wiertarka umożliwia wykonywanie otworów w drewnie lub metalu, pozwalając na prowadzenie amatorskich prac stolarskich lub ślusarskich. W większości przypadków bez trudu można za jej pomocą przygotować odpowiednie otwory w materiałach budowlanych – cegle czy większości bloczków i pustaków. Zdecydowanie większym wyzwaniem będzie wiercenie w betonie. W takim przypadku do uzyskiwania dobrych rezultatów potrzebny może się okazać udar, czyli mechanizm, który rytmicznie zwiększa nacisk wiertła na materiał za pomocą dodatkowej energii mechanicznej działającej wzdłuż osi obrotu. Wśród urządzeń, które umożliwiają wiercenie w twardych materiałach budowlanych, można znaleźć zarówno wiertarki udarowe, jak i młotowiertarki. Choć jedne i drugie nadają się do wiercenia, to różnice między nimi są dość duże i obejmują zakres możliwych zastosowań, mechanizm działania i dostępny osprzęt – wyjaśnia przedstawiciel firmy ROLMASZ, która zajmuje się sprzedażą elektronarzędzi.

Typowe wiertarki udarowe to urządzenia przeznaczone do okazjonalnego stosowania przy pracach budowlanych. Wynika to z tego, że oferowany przez nie udar jest dość słaby, przez co wiercenie z udarem może trwać dłużej. Jednocześnie sprzęt tego typu będzie tańszy niż młotowiertarki, a skala jego zastosowań nieco szersza, jeśli chodzi o pracę z innymi materiałami. Po wyłączeniu funkcji udaru z wiertarki można korzystać podczas wiercenia w metalu, drewnie, cegle, tworzywie sztucznym czy ceramice. Z powodu swojej konstrukcji wiertarki udarowe są mniejsze, a zatem lżejsze i bardziej poręczne niż młotowiertarki. Najczęściej mogą też osiągać wyższe obroty, a hałas, który generują podczas pracy z udarem, ma nieco niższe natężenie.

Właściwości wiertarek udarowych są pochodną zastosowanego w nich sposobu generowania udarów. W tym przypadku jest to rozwiązanie, w którym udary są wywoływane mechanicznie. W urządzeniach tego typu za powstawanie dodatkowej energii działającej za pośrednictwem wiertła na obrabiany materiał odpowiadają dwa pierścienie, umieszczone na wrzecionie obracającym głowicą wiertarki i zamocowanym na niej uchwytem. Płaszczyzny czołowe obu pierścieni mają rozłożone promieniście trójkątne występy. Są one wyprofilowane w taki sposób, że podczas pracy urządzenia pierścienie ślizgają się wzajemnie po swoich powierzchniach. Ponieważ jeden z nich jest zamocowany do korpusu wiertarki, a drugi jest połączony z napędzanym wrzecionem, ślizganie się obu pierścieni powoduje w efekcie skokowe zbliżanie i oddalanie obracającego się wiertła od materiału. Efektywne wiercenie wymaga stałego nacisku na wiertarkę, która musi być przytrzymywana tak, by wywoływane uderzenia nie odpychały jej od wierconego otworu.

Plusem rozwiązania stosowanego w wiertarkach udarowych jest jego niewielka złożoność, a zatem mała awaryjność. Przekłada się to zarówno na mniejsze wymiary, jak i niższą cenę. Choć wielkość powstających udarów jest tu nie duża, to są one powtarzane w bardzo krótkich cyklach, co częściowo rekompensuje ich mniejszą siłę. Problemem jest konieczność wywierania stałego nacisku na urządzenie, co utrudnia pracę. Wiertarki udarowe nie nadają się też do długotrwałej pracy, ponieważ pierścienie dość intensywnie się nagrzewają. Zaletą wiertarek udarowych jest możliwość montowania w głowicy nie tylko specjalnych wierteł udarowych o zwiększonej wytrzymałości, ale także wierteł do drewna, metalu, ceramiki czy rozmaitych otwornic.

Charakterystyka i zalety młotowiertarek

Młotowiertarki to urządzenia, które są przeznaczone do zadań budowlanych. O ile zakres ich zastosowań poza wierceniem w betonie i kamieniu jest dość ograniczony ze względu na niewielką precyzję, o tyle obróbka twardszych materiałów nie ogranicza się do wiercenia, a obejmuje także kucie. Ze względu na taką możliwość młotowiertarki będą się znakomicie sprawdzały przy różnego rodzaju pracach remontowych, w tym skuwaniu tynków, starych okładzin ceramicznych, kuciu w wylewkach czy stropach. Warto pamiętać, że jest to jedynie możliwość dodatkowa, więc przy usuwaniu większych ilości materiału bardziej efektywne będą młoty wyburzeniowe. Tak jak w zwykłych wiertarkach udarowych również w młotowiertarkach można wiercić bez udaru.

Mechanizm generowania udarów montowany w młotowiertarkach działa na zasadzie elektropneumatycznej. Za wywoływanie uderzeń odpowiada powietrze sprężone za pośrednictwem silnika elektrycznego i poruszającego się w specjalnym cylindrze tłoka. Ruch obrotowy dostarczany przez obracający się wirnik silnika elektrycznego jest zamieniany przez mechanizm krzywkowy lub mimośród na ruch posuwisto-zwrotny. Powoduje on przesuwanie tłoka w cylindrze, co prowadzi do sprężania znajdującego się w nim powietrza. Energia magazynowana w gazie jest następnie przekazywana do tzw. tłoka pośredniego. Wysokie ciśnienie powoduje jego gwałtowne przesunięcie w cylindrze, co sprawia, że uderza on w znajdujący się za nim bijak. Energia jest w ten sposób przekazywana do trzpienia, a zarazem do wirującego wrzeciona. Ważnym parametrem wpływającym na efektywność udaru jest masa tłoka pośredniego oraz wartość wytwarzanego przez obroty silnika ciśnienia, jak również częstotliwość udarów.

W przypadku stosowania młotowiertarki do kucia wrzeciono nie wykonuje ruchów obrotowych, a energia mechaniczna jest przekazywana za pośrednictwem układu pneumatycznego. Trzeba jednak mieć na uwadze fakt, że długie kucie za pomocą młotowiertarki prowadzi do nadmiernego rozgrzania elementów, co może przełożyć się na szybsze zużycie sprzętu. Młotowiertarki sprawdzą się więc znakomicie jako wszechstronne narzędzia do wiercenia w betonie, które można sporadycznie wykorzystywać także do kucia i podkuwania.

Nie można zapominać, że o ile w wiertarkach udarowych stosuje się klasyczne wiertła z cylindrycznym trzonem osadzane w zakręcanym uchwycie wiertarki oraz zaciskane i blokowane za pomocą kluczyka, o tyle w młotowiertarkach są stosowane wiertła z końcówkami SDS. Jest to system mocowania beznarzędziowego, w którym wiertło lub dłuto jest instalowane dzięki specjalnym zapadkom znajdującym się wewnątrz uchwytu i nacięciom w powierzchni trzpienia narzędzia. W mniejszych urządzeniach są stosowane wiertła SDS-Plus, mające średnicę trzpienia 10 mm, a także SDS-Max przeznaczone do większych urządzeń, których średnica uchwytu wynosi 18 mm. Zasada działania obu uchwytów jest identyczna, jednak w trzonie narzędzia SDS-Plus są 4 wyżłobienia. Dwa z nich mają otwarte końce i służą jako prowadnice ułatwiające montaż, a dwa mają kształt prostokątów z zaokrąglonymi końcami, służąc do zablokowania narzędzia w uchwycie. Przydają się także jako ograniczniki ruchu wiertła lub dłuta w narzędziu podczas udaru. W systemie SDS-Max rowków jest 6 – trzy są prowadnicami, a trzy mocowaniem.

Wybór między wiertarką udarową a młotowiertarką

Wybór między wiertarką udarową a młotowiertarką zależy głównie od sposobu, w jaki będzie częściej wykorzystywana. Wiertarki udarowe są bardziej wszechstronne i można z nich korzystać we wszystkich typowych zastosowaniach, używając zwykłych wierteł. Młotowiertarka jest sprzętem przeznaczonym do prac remontowo-budowlanych, poza wierceniem z udarem daje też możliwości podkuwania i usuwania różnych materiałów. Wymaga jednak zakupu odpowiednich wierteł i nie nadaje się do wykonywania precyzyjnych otworów o niewielkich średnicach w drewnie czy metalu. Warto też zwrócić uwagę na różnicę w masie – wiertarka udarowa będzie na ogół sporo lżejsza, a także niższej cenie. Przy sprzęcie porównywalnej klasy wiertarka udarowa będzie zazwyczaj tańsza niż mołotowiertarka. Przy kupnie jednego z urządzeń trzeba pamiętać, że jego osprzętu nie będzie można wykorzystać w drugim bez specjalnego adaptera, który może mieć ograniczenia, jeśli chodzi o bezpieczne wykorzystywanie funkcji udaru.