Elementy małej architektury

Czym jest mała architektura? Intuicyjnie można przypuszczać, że chodzi o nieduże obiekty budowlane – i przypuszczenie to będzie słuszne. Warto jednak wiedzieć dokładnie, co wchodzi, a co nie wchodzi w zakres prawnej definicji małej architektury, aby orientować się, na które elementy wyposażenia ogrodu czy działki musimy uzyskać stosowne pozwolenie, a które możemy stawiać swobodnie, według własnych upodobań.

Pozwolenia

Na wstępie warto jednak zaznaczyć, że o ile w przypadku budowy obiektów tzw. małej architektury na terenie prywatnym nie zachodzi konieczność uzyskania żadnego pozwolenia, o tyle postawienie ich w miejscu publicznym każdorazowo wymaga zgłoszenia. W zgłoszeniu tym wskazany powinien być rodzaj i zakres planowanych prac, a także termin ich rozpoczęcia. Należy też dołączyć oświadczenie o dysponowaniu w odpowiednim zakresie danym terenem, projekt jego zagospodarowania oraz ewentualne szkice, rysunki czy pozwolenia dodatkowe.

Co mówią przepisy?

Tym wszystkim natomiast nie musi się kłopotać właściciel przydomowego ogrodu, który pragnie umieścić w nim coś, co kwalifikuje się zasadniczo do jednej z trzech grup: obiektów użytkowych, obiektów kultu religijnego bądź też obiektów architektury ogrodowej. Ustawa podaje kilka przykładów dla każdej z tych grup, definicja jednak nie jest ścisła ani zamknięta. – Jeżeli planujemy postawienie na posesji przedmiotu o funkcji i wymiarach zbliżonych do któregoś z przykładów, będzie można go zaliczyć do małej architektury – mówi przedstawiciel zajmującej się aranżacją przestrzeni zielonych firmy Park M.

Konkretne przykłady

Do obiektów użytkowych prawo zalicza piaskownice i inne konstrukcje typowe dla placu zabaw (huśtawki, drabinki), trzepaki, ławki oraz śmietniki. Obiekty kultu religijnego to chociażby krzyże, kapliczki albo figury świętych. Obiektami architektury ogrodowej będą natomiast wodotryski, posągi i ogrodzenia. Niewymienione w przepisach, ale uznawane za elementy małej architektury są też figurki ogrodowe, pergole, murowane grille i oczka wodne, jak również niewielkie mostki, murki i schodki, a w przestrzeni miast, osiedli, zakładów pracy czy parków także stojaki na rowery i coraz częściej spotykane tzw. miejskie siłownie na świeżym powietrzu.

Warto wiedzieć

Kwestią sporną pozostają altany. Niektóre orzeczenia sądowe nie zaliczają ich do tej kategorii, wskazując, że konieczność zgłoszenia budowy altan określają osobne przepisy. Orzecznictwo określa również charakter obiektów małej architektury jako „nieuciążliwy”, a także sugeruje, że ich funkcja powinna być poboczna wobec użytkowania całej nieruchomości. Warto to mieć na względzie, zastanawiając się, czy musimy uzyskać pozwolenie na nowy element ogrodu czy działki.